Opis

Normanowie w XI w. sięgnęli swymi zdobyczami południa Italii, by wkrótce zasilić szeregi krzyżowców zmierzających do Ziemi Świętej. Tranzyt wiódł przez Bizancjum, dla którego potomkowie zdobywców z Północy mieli być wsparciem w starciu z potęgą seldżucką. Nieraz z sojuszników Konstantynopola przedzierzgali się jednak w jego wrogów, by kosztem Cesarstwa poszerzać własne zdobycze. Tej niejednoznacznej roli Normanów nieodmiennie towarzyszyło traktowanie ich w kręgu cywilizacji rzymskiego Wschodu jako „obcych” – wprawdzie chrześcijan, ale wciąż postrzeganych jako barbarzyńców, budzących grozę, ale i fascynację. Nacechowany taką ambiwalencją obraz Normanów wykreowała w XII stuleciu Anna Komnena na kartach Aleksjady, znakomitym piórem opiewając panowanie swego ojca, bizantyńskiego cesarza Aleksego.
Tej problematyce poświęcił niniejsze studium Tomasz Pełech: uwydatnił nie tylko wielość aspektów i złożony charakter obrazu Normanów na kartach twórczości Anny Komneny, ale też odsłonił przed Czytelnikiem bogatą panoramę zjawisk kultury i życia społecznego Bizantyńczyków, w których wyrażał się ich stosunek do obcych, pełen emocji czy stereotypów.
„Temat podjęty przez Autora” – jak zaznacza w recenzji Prof. Jarosław Dudek – „jest ważny, dotąd nieopracowany nie tylko w skali nauki polskiej, ale również i europejskiej”.
                                                                                                                                                                                      Od redakcji

Spis treści:

Wstęp / 9

ROZDZIAŁ I. WPROWADZENIE DO BADAŃ NAD PROBLEMATYKĄ „OBCOŚCI”, PODSTAWA ŹRÓDŁOWA, ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE I TERMINOLOGIA STUDIUM / 15
1.1. Problematyka „obcości” w perspektywie społeczno-kulturowej. Proponowane ujęcie tematu na tle współczesnej historiografii i bizantynistyki / 15
1.2. Anna Komnena i jej Aleksjada / 29
1.3. Założenia metodologiczne i terminologia studium / 43

ROZDZIAŁ II. BIZANCJUM I NORMANOWIE W XI I XII WIEKU / 55
2.1. Bizancjum i Normanowie do 1081 roku / 55
2.2. Bizancjum i Normanowie w latach 1081–1112 / 62
2.3. Bizancjum i Normanowie od 1112 r. do śmierci Anny Komneny / 74

ROZDZIAŁ III. OBRAZ NORMAŃSKICH WROGÓW ALEKSEGO I W ALEKSJADZIE. CHARAKTERYSTYKA POSTACI / 83
3.1. Roussel de Bailleul / 83
3.2. Robert Guiscard / 95
3.3. Boemund „Młodszy” / 119
3.4. Tankred /163
3.5. Normańskie kobiety z rodu Guiscarda przedstawione w Aleksjadzie / 176
3.6. Obraz Normanów. Próba uogólnienia w kontekście przedstawienia Łacinników / 182

Podsumowanie / 195

Ilustracje / 203

Indeks osób / 209

Bibliografia / 221

Summary / 245