Opis

Książka zaskakuje, w pozytywnym tego słowa znaczeniu, już od pierwszych akapitów, gdyż bardzo przejrzyście naszkicowany został nowatorski zamysł Autora: uczynienie z rzek pomorskich, przedstawianych w najrozmaitszych kontekstach, głównej osi narracji o przeszłości regionu. Dotychczas w literaturze naukowej taka optyka badań nad wczesnym średniowieczem Pomorza podejmowana była marginalnie, zasygnalizowana tylko w nielicznych artykułach i niekiedy w monografiach oraz opracowaniach syntetycznych. […] Przejrzysty język pracy czyni z niej także wartościową lekturę popularnonaukową dla Czytelników niebędących ani profesjonalnymi archeologami, ani też historykami, zainteresowanych jednak przeszłością regionu.
                                                                                                                           Z recenzji prof. dr. hab. Krzysztofa Jaworskiego

Przedstawioną pracę cechują wysokie walory merytoryczne, świadczące, że Autor, pomimo młodego wieku, potrafi już bardzo dobrze poruszać się wśród niezwykle skomplikowanych zagadnień średniowiecznego Pomorza, i to zarówno na płaszczyznach źródeł pisanych, jak i archeologicznych. Praca ta jest bardzo cenna z tego względu, że jest świadectwem wkroczenia w świat mediewistyki pomorskiej nowego pokolenia badaczy, którzy kontynuują studia naszych dawnych Mistrzów i za kilka lat będą dyktować nowe trendy w nauce.
                                                                                                                                  Z recenzji dr. hab. Błażeja Stanisławskiego

Spis treści:

Wstęp / 7
ROZDZIAŁ I. ŹRÓDŁA I STAN BADAŃ / 15
1.1. Źródła / 15
1.2. Stan badań / 17

ROZDZIAŁ II. RZEKI POMORSKIE W ŚWIETLE ŹRÓDEŁ HISTORYCZNYCH / 27
2.1. Pierwsze wzmianki o Wiśle, Odrze oraz Pianie / 29
2.1.1. Wisła / 29
2.1.2. Odra / 34
2.1.3. Piana / 38
2.2.Wzmianki o rzekach na Pomorzu w XII-wiecznych źródłach narracyjnych / 38
2.2.1. Wzmianki o pomorskich rzekach w kronice Anonima tzw. Galla / 38
2.2.2. Rzeki pomorskie w żywotach św. Ottona / 41
2.2.3. Dolna Odra oraz dorzecze Piany w kronikach Adama z Bremy, Helmolda z Bozowa i Arnolda z Lubeki / 47
2.2.4. Walki duńsko-pomorskie w okolicach cieśnin łączących Zalew Szczeciński z Morzem Bałtyckim w świetle relacji Saxo Gramatyka / 49
2.3. Wzmianki o rzekach na Pomorzu zawarte w dokumentach z XII wieku / 55
2.3.1. Pomorze Zachodnie / 55
2.3.2. Pomorze Wschodnie i Środkowe / 62

ROZDZIAŁ III. RZEKI POMORSKIE W ŚWIETLE ŹRÓDEŁ ARCHEOLOGICZNYCH / 75
3.1. Analiza osadnicza obszaru Pomorza w kontekście rzek / 75
3.2. Środki transportu wodnego oraz infrastruktura rzeczna / 82
3.2.1. Wraki łodzi / 82
3.2.2. Porty / 87
3.3. Rybołówstwo / 91
3.3.1. Dane archeoichtiologiczne / 94
3.3.2. Casus jesiotra / 96
3.3.3. Pozostałości sprzętu rybackiego / 99
3.4. Szlaki handlowe / 101
3.5. Miejsca kultu zlokalizowane nad wodąoraz powiązana z nimi symbolika / 109
3.5.1. Znaczenie wody w religii Słowian / 109
3.5.2. Pogańskie sanktuaria pomorskie zlokalizowane w pobliżu wód / 111
3.5.3. Cmentarzyska położone przy zbiornikach i ciekach wodnych / 116

Podsumowanie / 121
Wykaz skrótów / 125
Bibliografia / 126
Indeks nazw geograficznych / 146
Dedykacja / 150
Zusammenfassung / 153