Opis

Problematyka podróży edukacyjnych cieszy się w ostatnich latach dużym zainteresowaniem nie tylko historyków, ale także pedagogów i socjologów. Z jednej strony podróż to okazja do badania recepcji odkrywanego, nowego świata, z drugiej, co podkreślał kiedyś Michael Harbsmeier, to źródło dla odkrywania mentalności i zrozumienia kraju pochodzenia peregrynanta. Dla historyków, historyków edukacji zajmujących się dziejami podróży poważnym wyzwaniem jest  kwerenda, a następnie analiza często odmiennych typów i gatunków źródeł. W wielu pracach powielane są analizy znanych od lat, kanonicznych tekstów. Tom wnosi nową jakość zarówno od strony heurystycznej, jak i analitycznej. Przynosi bowiem zbiór artykułów opartych na często dotąd nieznanych bądź słabo rozpoznanych źródłach archiwalnych i bibliotecznych. Całość stanowi ważny wkład w badania nad podróżami edukacyjnymi oraz szerzej nad staropolską edukacją.
                                                                                                                                    Z recenzji prof. dr. hab. Stanisława Roszaka

Spis treści:

Wstęp / 7
CZĘŚĆ 1. PRZED WYRUSZENIEM W DROGĘ – INSTRUKCJE RODZICIELSKIE I INNE WSKAZÓWKI / 15
BOŻENA POPIOŁEK, Edukacja zza grobu. Testamenty staropolskie jako źródła do podróży edukacyjnych w XVII-XVIII wieku / 17
ROMAN KRZYWY, Wiersze Stanisława Grochowskiego ułożone przed podróżami synów Michała Działyńskiego / 33
ROMAN DZIĘGIELEWSKI, Sztuka prowadzenia obserwacji podczas peregrynacji akademickich w świetle traktatów apodemicznych w XVI wieku / 45
ADAM KUCHARSKI, Instrukcje podróżne Wacława Rzewuskiego dla synów z połowy XVIII wieku / 63
JAN RYŚ, Instrukcje rodzicielskie jako źródło do dziejów edukacji wojskowej Polaków za granicą(XVI-XVII wiek) / 81
MAŁGORZATA EWA KOWALCZYK, Matki jako autorki instrukcji dla synów wyjeżdżających w podróż edukacyjną w czasach staropolskich / 91
DOROTA ŻOŁĄDŹ-STRZELCZYK, Andrzeja Maksymiliana Fredry wskazówki dla młodych, aby „wzrastali w cnocie dla dobra ojczyzny” / 105
CZĘŚĆ 2. W TRAKCIE PEREGRYNACJI – ŻYCIE PODCZAS PODRÓŻOWANIA / 125
AGNIESZKA WIECZOREK, Edukacyjny rys podróży misjonarzy w XVII i XVIII wieku / 127
BOGDAN ROK, Wędrówki po Rzymie polskich peregrynantów zakonników w XVIII wieku – poznawcze aspekty podróży / 143
AGNIESZKA JAKUBOSZCZAK, Ami de voyage w 2. poł. XVIII wieku. Silvestre de Bellons – towarzysz w zagranicznej podróży edukacyjnej Ignacego Działyńskiego / 155
ZDZISŁAW PIETRZYK, Sztambuch Kryspina Gericiusa jako przykład źródła do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych / 169
ANNA PENKAŁA, „Za inkaust pióra i bibułę”. Koszt edukacji szlacheckich synów na przykładzie regestu wydatków na Onufrego i Stanisława Szembeków z lat 1751-1762 / 183
CZĘŚĆ 3. W TRAKCIE PEREGRYNACJI – DIARIUSZE I KORESPONDENCJA / 197
MAREK KUNICKI-GOLDFINGER, O sztuce ukrytej za słowami polskojęzycznych diariuszów podróży po Europie XVI i XVII wieku. Szkic wstępny / 199
ALEKSANDRA GOLIK-PRUS, Czy gabinety osobliwości znalazły miejsce w Itinerarium Bartłomieja Nataniela Wąsowskiego? / 215
ANNA MARKIEWICZ, Diariusz Jana Michała Kossowicza (1682-1688) jako źródło do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych / 233
MIKOŁAJ TOMASZEWSKI, Dziennik Tomasza Czapskiego jako źródło do dziejów podróży edukacyjnych w XVIII wieku / 255
JAROSŁAW PIETRZAK, Podróż edukacyjna Aleksandra Janusza księcia Ostrogskiego-Zasławskiego w latach 1667-1669 po krajach Europy Zachodniej jako przykład relacji łączących wychowanka z jego preceptorem w świetle diariusza i korespondencji / 269
ARTUR GOSZCZYŃSKI, Korespondencja jako źródło do badań nad podróżami edukacyjnymi synów Lwa Sapiehy / 295
URSZULA KICIŃSKA, Listy Kazimierza Młockiego, preceptora młodych Szczuków, jako przykład źródła do badań nad staropolskimi podróżami edukacyjnymi / 327
CZĘŚĆ 4. ŹRÓDŁA SZKOLNE / 345
MARIAN CHACHAJ, Metryki nacji uniwersytetów włoskich i ich przydatność w badaniach nad staropolskimi podróżami edukacyjnymi / 347
VASYL KAMINSKYI, Studia Stanisława Kajetana Tretera na uniwersytecie w Lipsku w latach 60. XVIII wieku – źródła do tematu / 363
ANNA SZYLAR, Źródła archiwalne dotyczące wyjazdów edukacyjnych dziewcząt do szkół klasztornych w XVII i XVIII wieku / 379
MICHAŁ NOWICKI, Kilka źródeł szkolnych do dziejów podróży edukacyjnych – z archiwów poznańskich / 401
Indeks osób / 409